In de winter van 2025 trekken roodborstjes dichter naar onze tuinen, op zoek naar beschutting en broodnodige energie. De vorst knaagt aan hun reserves, elke ochtend wordt een race tegen de kou. Met een paar doordachte ingrepen vergroot je hun overlevingskansen direct, zonder je tuin op zijn kop te zetten. Organisaties als LPO en de Britse RSPB benadrukken hoe een klein gebaar een groot verschil maakt.
De uitdagingen voor roodborstjes in de koude maanden
Roodborstjes, ofwel Erithacus rubecula, ogen dapper maar zijn in de winter kwetsbaar. Zodra de temperatuur zakt, verschraalt het menu in bos en park: insecten verdwijnen, grond bevriest, water raakt onbereikbaar. Hun energieverbruik schiet juist omhoog om warm te blijven. Waarom duiken ze dan vaker op in onze tuinen? Omdat hier, tussen struiken, tegels en gevels, nét wat meer te halen valt. De soort leeft solitair en is fel territoriaal, wat samen schuilen bemoeilijkt. Een goed ingerichte tuin kan daarom het verschil maken. Niet alleen voor voedsel en water, maar ook als veilige plek in een gure nacht.
- De Japanse methode die een kamer ontvochtigt zonder elektriciteit: bamboe houtskool maakt furore in Nerderland
De Japanse methode die een kamer ontvochtigt zonder elektriciteit: bamboe houtskool maakt furore in Nerderland
- Waarschuwing: volgens specialisten kan deze veelgebruikte manier van aardappels koken botulisme bevorderen
Waarschuwing: volgens specialisten kan deze veelgebruikte manier van aardappels koken botulisme bevorderen
De kracht van een goede voedertafel
Een lage voedertafel of stevig plateau is voor roodborstjes letterlijk een reddingsboei. Ze pikken niet graag hangend, zoals mezen, maar eten op een vlakke, droge ondergrond. Leg kleine porties neer en vul bij als het op is; zo voorkom je ongewenste gasten. Geschikt zijn meelwormen (vers of gedroogd), zonnebloemkernen, ongezouten pinda’s (fijngehakt), havervlokken, bessen en stukjes appel of peer. Vetbollen mogen, maar zet ze neer zonder netje. Wat je beter laat staan: brood en melk. Brood bevat te weinig voedingswaarde, melk kan tot darmproblemen leiden. Houd de plek schoon en verplaats de tafel af en toe om ziekteoverdracht te beperken.
Water: het vaak vergeten winterelement
Voer krijgt aandacht, water wordt vergeten. Toch hebben roodborstjes dagelijks toegang nodig tot schoon drinkwater om te hydrateren en het verenkleed te onderhouden. Plaats een ondiepe schaal op een beschutte, lichte plek en ververs elke ochtend. Bij strenge vorst helpt een drijvende pingpongbal of lepel om ijsvorming te vertragen. Gebruik lauw, nooit heet water, en meng geen zout of glycerine door de schaal. Volgens Vogelbescherming Nederland is een betrouwbare waterbron in de winter minstens zo belangrijk als voer. Het is een kleine ingreep, maar in een week met opeenvolgende ijsdagen kan dit hun overlevingskans fors vergroten.
Een beschut plekje tegen de elementen
Naast eten en drinken zoekt het roodborstje luwte. Een hoop bladeren, een losse stapel takken of een dichte heester geeft warmte en veiligheid. Laat een hoek van de tuin bewust rommelig; daar schuilen insecten én vogels. Overweeg een halfopen nestkast voor roodborstjes, op circa 1 meter hoogte, met de opening van de heersende wind af. Kies een rustige plek, niet in de volle zon, en buiten het bereik van katten. Zelfs een strak opgestapelde houtwal werkt als windbreker. Snoei niet te fanatiek in de winter en laat bessenstruiken intact. Juist die imperfectie biedt leven in januari.
- Weg met de muffe geur: deze natuurlijke handeling droogt de lucht in huis zonder machines of lawaai
Weg met de muffe geur: deze natuurlijke handeling droogt de lucht in huis zonder machines of lawaai
- De milieuvriendelijke truc die onkruidverdelger vervangt: een eenvoudig huisgemaakt mengsel voor schone paden de hele herfst
De milieuvriendelijke truc die onkruidverdelger vervangt: een eenvoudig huisgemaakt mengsel voor schone paden de hele herfst
De impact van kleine gebaren in je tuin
Wie dagelijks voert, water ververst en één beschutte hoek gunt, tovert een gewone stadstuin om tot toevluchtsoord. Je hoeft er geen grote verbouwing of 1.300 euro voor over te hebben; consequentie weegt hier zwaarder dan omvang. Prik vaste momenten, liefst vroeg in de ochtend en tegen de schemer. Reinig de voedertafel wekelijks met heet water, droog na en ga door. Wat levert het je op, behalve een dankbare vogel? Ritme, kleur en geluid in een stille periode. Met een beetje geluk tikt dat ene roodborstje straks elke dag even aan, alsof het goedemorgen zegt.
